Kalbin attığı an damarlarınızda oluşan basınç (sistolik basınç-büyük tansiyon) ile kalp kasının gevşemesiyle arterlerinizdeki basıncın (diyastolik basınç-küçük tansiyon) değerleri ölçüldüğünde ortaya çıkan sayılar tansiyonu ifade eder.
Optimum tansiyon oranı kişiden kişiye değişiklik gösterse de, ideali 90/60mmHg ile 120/80mmHg arasında olmasıdır. (Büyük tansiyon 90-120 arası, küçük tansiyon 60-80 arası)
Kan basıncı okumasındaki her iki sayı da önemlidir. Ancak 50 yaşından sonra sistolik okuma (büyük tansiyon) daha önem kazanır. İzole sistolik hipertansiyon, diyastolik basıncın normal olduğu ancak sistolik basıncın yüksek olduğu bir durumdur. Bu, 65 yaşından büyük insanlar arasında yaygın bir yüksek tansiyon türüdür.
Hipotansiyon Nedir? ve Hipertansiyon Nedir?
Düşük tansiyon, tıp dilinde hipotansiyon olarak ifade edilir ve ani tansiyon düşüşleri şiddetli baş ağrısı, halsizlik, baygınlık hali gibi belirtilerle kendini gösterir.
Yüksek tansiyon ise tıp dilinde hipertansiyon olarak ifade edilir. Aşırı tuz tüketimi ve hareketsiz hayat tarzı hipertansiyona yol açabilmektedir. Kan basıncının kısa vadede artması herhangi bir belirtiye sebep olmadığından 40 yaş üstü grupta zaman zaman kontrol edilmelidir.
Yüksek tansiyon; baş ağrısı, halsizlik, çarpıntı, aşırı terleme, kulaklarda uğultu hissi ve çınlama, uzuvlarda şişlik, burun kanaması, sık gelen idrar şeklindeki belirtilerle nadir olarak kendini gösterir. Kontrol altına alınmayan yüksek tansiyon çok ciddi hastalıklara sebebiyet verebilir. Önemsenmeyen hipertansiyon, başınıza birçok sağlık problemi açabilir.
Verilere bakıldığında hastaların %45’lik bölümü yüksek tansiyon hastalığına sahip olduğundan habersizdir. Kişinin hasta olup olmadığının anlaşılması ve teşhis koyulması için, 2 farklı günde dinlenme esnasında tansiyon ölçümleri yapılır.
Doktorunuz, ek bilgi sağlamak ve yüksek tansiyonunuz olup olmadığını netleştirmek için evde tansiyonunuzu kaydetmenizi isteyebilir. Bazı durumlarda sizden ek testler talep edebilir. Ve bu verilere bakarak teşhis konur ve ilaç tedavisi başlar. İlaçların etkisini göstermesi 3 ila 7 gün sürebilir.
6 ayda bir, ilacın hastaya iyi gelip gelmediği, organlarda hasarlanma meydana getirip getirmediği gibi durumları incelemek için doktor randevusuna gidilir. Yaptığı kontroller neticesinde ilacı ya da kullanılan ilaç dozunu değiştirmeye karar verebilir. Hekimin bilgisi dışında ilaçların bırakılmaması ve dozunda değişiklik yapılmaması son derece mühimdir.
Yüksek Tansiyonu Hangi Rahatsızlıklar Tetikleyebilir?
Hipertansiyon bu rahatsızlıklar yüzünden su yüzüne çıkabilir:
- Obstrüktif uyku apnesi
- Böbrek sorunları
- Böbreküstü bezi tümörleri
- Tiroid problemleri
- Doğum kusurları
- Kullanılan doğum kontrol hapları, ilaçlar vb.
- Uyuşturucu maddeler.
Yüksek Tansiyon Risk Faktörleri
- Yaş arttıkça hipertansiyon riski de eş zamanlı artar.
- Irka bağlı olarak hipertansiyon riski artabilir. Afrika kökenli insanlar arasında yüksek tansiyon riski daha yaygındır.
- Aile hikayesinin risk faktörlerinde önemi büyüktür.
- Fazla kilo probleminiz mevcutsa hipertansiyon riskiniz de fazladır.
- Hareketsiz insanlarda yüksek tansiyon riski fazladır.
- Sigara, tütün kullanan kişilerde risk faktörü oldukça fazladır.
- Fazla tuz tüketimi, vücudunuzun sıvı tutmasına neden olacağından kan basıncı artabilir bu da yüksek tansiyonu meydana getirebilir.
- Yüksek düzeyde stres, kan basıncında balon artışa sebep olabilir
Kontrol altında olmayan hipertansiyon bu komplikasyonlara sebebiyet verebilir:
- Kalp krizi veya felç
- Anevrizma
- Kalp yetmezliği
- Böbreklerinizdeki, gözlerdeki zayıflamış kan damarları
- Metabolik sendrom
- Hafıza problemleri
- Deman
Yüksek Tansiyon Nasıl Önlenir?
Yüksek tansiyonu kontrol altına almak adına, yaşam tarzınızı değiştirmeye yönelik meşakkatli yollara girişmeniz gerekebilir. Beslenme programınız, yaşam ritüellerinizde bazı değişikliklere gitmeniz gerekebilir.
Hipertansiyonu önlemek için:
- Daha az tuz oranına sahip, kalp dostu yemekler tüketmek. Düşük tuz oranlı yiyecekler tüketmeniz, kullandığınız yüksek tansiyon ilaçlarının etkisini artırır.
- Bütün besin gruplarınca zengin menüler yemek (meyve, sebze, tahıllar, et, balık-tavuk, süt ürünleri).
- Doymuş yağ ve trans yağ içeren besinleri mümkün olduğunca az tüketin.
- İşlenmiş gıdalar tüketmemeye özen gösterin.
- Sigara içmekten kaçının. Çünkü sigara kullanımı, yüksek tansiyon ilaçlarına karşı direnç oluşmasına sebep olur.
- Fiziksel aktiviteleri yapmaya düzenli olarak devam edin.
- Obezite probleminden muzdaripseniz, sağlığınız için kilo vermelisiniz.
- Alkol alım miktarınızı azaltmalısınız.
- Hayatınızda stres faktörünü mümkün olduğunca geri planda bırakın.
- Evde kan basıncınızı belirli aralıklarla kontrol edin.
- Folik asit tüketiminizi artırın.
- Kaliteli uyku uyuyun.
- Vitamin(C, D) tüketimine ekstra özen gösterin.
Yapılan diyetler, değişen hayat tarzına ek olarak, doktorunuz kan basıncını indirgemek için ilaç önerisinde bulunabilir. Doktorunuzun önerdiği ilaç, tansiyon ölçümlerinize ve var olan diğer tıbbi sorunlarınıza göre şekillenmektedir. Kişiselleştirilmiş bir tedavi planı uygulanması için doktorunuza başvurun.
