Koroner anjiyografi, koroner damarların (kalbi kanlandıran ve besleyen damarların) boyalı bir sıvı verilerek görünür hale getirilmesidir. Basit tanımıyla anjiyo yani anjiyografi, koroner damarların filminin çekilmesi anlamına gelmektedir. Halk arasında “Anjiyo olmak” anjiyo işleminin kişiye uygulanmış olması demektir. Anjiyo Latince “Damar”; grafi de “Resim” demektir. 1950-1960’lı yıllarda keşfedilen bir metoddur. Eski dönemlerde çok daha zahmetliydi. Atardamarların kesilmesi gerekmekteydi. Günümüzde sadece iğne kullanılmaktadır. Koroner anjiyografi minimal invaziv denilebilecek, hastanın durumunu çok daha az bozan, ameliyat denilemeyecek bir prosedürdür. Gerektiğinde hayat kurtarıcı bir işlemdir. Kalp krizi, spazmı, kolesterol gibi konular söz konusuysa koroner anjiyografi hayat kurtarıcı olabilmektedir. Anjiyo faydaları çok olan bir işlemdir. Anjiyo sayesinde kalp damarlarında darlık ya da tam tıkanma olup olmadığı saptanır. Koroner anjiyografi, kateter laboratuvarında gerçekleştirilir. Bu bölümde gerek hastanın, gerek çalışanların zarar görmeyeceği şekilde önlemler alınmıştır.
Anjiyo hangi hastalıklarda kullanılır?
Anjiyo bir tanı yöntemidir. Hangi durumlarda anjiyo yapılacağı ise şöyle sıralanabilir:
- Hastada şiddetli göğüs ağrısı
- Hastada kalp krizi durumu varsa
- Koroner darlık belirtileri mevcutsa
- Efor testi sonucunun pozitif çıkması sonucunda
- Eko sırasında kalp kasılmalarında düzensizlik olmasıyla
- Farklı tetkiklerde koroner arter hastalığı şüphesi olmasıyla
- Bilgisayarlı anjiyoda şüpheli durumların olmasıyla
- Kalp kapak hastalığının olmasıyla
- Kalp ameliyatı dışında diyabet hastası olup önemli bir ameliyat geçirilmesi söz konusuysa
- Bypass olanları kontrol etmek amacıyla
- 40 yaş üzerinde önemli bir ameliyat geçirilecekse
- Stent takılan ya da balon tedavisi uygulananlarda kontrol etmek amacıyla
Kısaca kalbi besleyen damar hastalığı, kalp kapak hastalığı veya kalp ana damarının hastalığının tanısını koymada, kalp kası işlevini değerlendirmede ve bunlara bağlı olarak ileri tedavi yöntemlerini belirlemek amacıyla anjiyo yapılmaktadır. Damar tıkanıklığı anjiyo ile belirlenebilmektedir. Kalp krizi sonrası anjiyo işlemi yapılmaktadır.
Anjiyo nasıl yapılır? Koroner anjiyografi nasıl yapılır?
Koroner anjiyografi, genellikle hastanın sağ kasık bölgesinde bulunan atardamar (A. femoralis) vasıtasıyla gerçekleştirilir. Bu damarın kullanılmaması durumunda (örneğin bu damar tam tıkalı olabilir), sol kasık atardamarı, sağ-sol el bileği atardamarları, dirsek ya da koltuk altı atardamarları da kullanılabilir. Koroner anjiyografi'de, görüntülenmek istenen damarın özelliğine göre seçilen, uygun kullanıldığında damar zedelenmesine yol açmayan, pıhtı oluşturmayan özel maddelerden yapılmış ince borucuklar (kateter) kullanılır. örneğin sol koroner damar sistemi için genellikle sol Judkins kateteri, sağ koroner damar için sağ Judkins kateteri, by-pass'lı hastalarda göğüs atardamarını görüntülemek için IMA kateteri gibi. Koroner anjiyografi’de, genellikle sol koroner damarları görüntülemek için 5 poz, sağ koroner damarı görüntülemek için de 2-3 poz kullanılır. Kalbin, ağırlıkla pompa görevini üstlenen sol karıncığını görüntülemek için 15-25 cc arasında boyalı madde kullanılır ve 2 poz yapılır. Koroner anjiyografi işlemi yaklaşık 10-20 dakika sürer, damarların farklı anatomik yapıları ya da çok kıvrımlı olmaları (özellikle karın ve kasık damarlarının) nedeniyle bu süre biraz daha uzayabilir, by-pass’lı hastalarda da bu süre 20-30 dakikayı bulabilir. İşlem öncesi, girişim yapılacak bölge lokal anestezi ile uyuşturulur ve hastanın ağrı-sızı duymaması sağlanır. Koroner anjiyografi çoğunlukla ağrısız ve sıkıntısız gerçekleştirilen bir işlemdir. İşlem bittikten sonra girişim yerine konmuş olan kanül çekilir, kanamanın durması için 15-20 dakika bası uygulanır, kanama durduktan sonra sıkı bandaj ve ağırlık uygulanarak yaklaşık 4-6 saat yatırılarak hasta dinlendirilir. 6.saatin bitiminde hasta ayağa kaldırılır ve taburcu edilir. Ertesi gün banyo yapılabilir, eğer girişim yerinde şişlik, rahatsız edici boyutlarda ağrı ya da geniş morluk yoksa normal hayata dönülebilir.
